लग्न कार्यातील स्वागत आणि अपमानाची परंपरा
लग्न कार्यातील स्वागत आणि अपमानाची परंपरा: एक विचारप्रवर्तक मंथन
भारतीय लग्नसमारंभ हा केवळ दोन व्यक्तींच्या मिलनाचा सोहळा नसून नातेवाईक, मित्रपरिवार आणि समाज यांच्यातील स्नेहबंध दृढ करणारा क्षण आहे. पण दुर्दैवाने, या आनंदोत्सवामध्ये काही अशा प्रथा रुजल्या आहेत ज्या अनेकांसाठी अप्रत्यक्षपणे अपमानकारक ठरतात. त्यापैकी एक महत्त्वाची प्रथा म्हणजे “स्टेजवरून मोजक्या व्यक्तींच्या नावाचा सत्कार” हा आहे.
नाव घेऊन स्वागत: प्रतिष्ठेचा मान की इतरांचा अपमान?
लग्नात स्टेजवरून काही मोजक्या श्रीमंत किंवा प्रतिष्ठित पाहुण्यांचे नाव घेऊन स्वागत करण्याची पद्धत प्रचलित आहे. वरपक्ष किंवा वधूपक्ष या व्यक्तींना सन्मान देण्यासाठी हे करतात, पण यामुळे आलेल्या इतर नातेवाईकांचा व मित्रपरिवाराचा अप्रत्यक्षपणे अपमान होतो, अशी भावना निर्माण होते.
जे नातेवाईक आणि मित्र आपल्या कामातून वेळ काढून लग्नाला उपस्थित राहतात, त्यांना अशी विशेष वागणूक न मिळाल्याने ते वगळले गेल्याचा किंवा कमी लेखले गेल्याचा अनुभव होऊ शकतो. हा अनुभव “आम्ही फक्त एक उपस्थिती आहोत” अशी भावना निर्माण करतो, जी त्यांच्या मनःस्थितीवर परिणाम करू शकते.
सामाजिक समानतेचा अभाव
अशा स्वागत पद्धतींमुळे श्रीमंत आणि सामान्य व्यक्तींमधील भेदभाव ठळकपणे दिसून येतो. साधेपणाने जगणाऱ्या लोकांना या कृतीमुळे स्वतःला दुर्लक्षित समजावे लागते. त्यामुळे, लग्नात स्नेहभावनेऐवजी सामाजिक असमानता अधिक ठळकपणे जाणवते.
अशा प्रथा का बंद व्हायला हव्यात?
सामाजिक बंधुभाव: लग्न हा सर्वांना एकत्र आणण्याचा कार्यक्रम आहे. त्यामुळे सर्व पाहुण्यांना समान वागणूक दिली गेली पाहिजे.
मानसिक समाधान: सर्व पाहुण्यांना आदर दिल्यास त्यांना कार्यक्रमाचा अधिक आनंद घेता येतो.
नातेसंबंध अधिक दृढ होणे: कोणालाही कमी लेखल्यासारखे वाटले नाही तर नात्यांमध्ये जवळीक वाढते.
समाज सुधारणा: ज्या गोष्टींमुळे लोकांच्या भावना दुखावतात त्या गोष्टी बदलणे ही काळाची गरज आहे.
परिवर्तनाची सुरुवात
अशा प्रथांना बंद करण्यासाठी सुरुवात आपणच करायला हवी. लग्नातील स्वागत समारंभ अधिक समतोल आणि सर्वसमावेशक बनवणे हे प्रत्येकाच्या हातात आहे.
स्वागतासाठी कोणाचेही नाव न घेता सर्व पाहुण्यांचे एकत्रित आभार मानणे हा एक चांगला पर्याय आहे. “सर्व पाहुणे आमच्यासाठी महत्त्वाचे आहेत” असा संदेश देत कार्यक्रमाचे स्वरूप बदलता येईल. खर्च आणि दिखाऊपणावर भर न देता स्नेहभावना वाढवण्यावर लक्ष केंद्रित करणे महत्त्वाचे आहे.
समारोप
सर्व नातेवाईक आणि मित्र मिळून एकत्र आनंद साजरा करणे हा लग्नाचा मूळ हेतू आहे. श्रीमंत, प्रतिष्ठित पाहुण्यांच्या नावाचा सत्कार करताना इतरांचे अस्तित्व दुर्लक्षित करणे ही परंपरा नाही, तर सामाजिक विषमता वाढवणारी एक विकृती आहे. त्यामुळे अशा प्रथा बंद करून लग्नाला खऱ्या अर्थाने आनंदमय आणि सर्वसमावेशक बनवणे गरजेचे आहे.
“सगळ्यांना समान सन्मान, हा खरा लग्नसोहळ्याचा मान.”
